Als jij je soms onzichtbaar voelt in je verdriet, is dat dus niet gek. Het lijkt wel alsof er geen ruimte is voor jouw rouw, terwijl het verlies van je broer of zus zoveel betekent. Waarom is er zo weinig over bekend?
Misschien herken je het wel: iedereen lijkt te kijken naar je ouders, naar de partner of de kinderen van je broer of zus. Dat is ook logisch – hun verdriet is groot. Maar ondertussen sta jíj daar, met jouw eigen pijn, en het voelt alsof niemand die ziet. Mensen zeggen dingen als: “Wees sterk voor je ouders” of “Gelukkig heb je nog andere broers of zussen.” Het kan je het gevoel geven dat jouw verdriet er niet toe doet. Maar dat doet het natuurlijk wél.
Rouw om een broer of zus is vaak een stil verdriet. Je draagt het met je mee, soms zonder dat iemand het merkt. Maar dat maakt het niet minder zwaar. Jullie deelden een geschiedenis, een thuis vroeger, herinneringen die niemand anders begrijpt. En nu is je broer of zus er niet meer en kan het voelen alsof een deel van jouzelf ook verdwenen is.
Er is weinig onderzoek gedaan naar rouw om een broer of zus. Wetenschappers richten zich meestal op het verlies van een ouder, partner of kind. Dat betekent niet dat jouw verlies minder belangrijk is, maar het wordt vaak gewoon over het hoofd gezien. De band tussen broers en zussen is ingewikkeld en uniek. Het is vaak de langste relatie in je leven, met een mix van liefde, gedeelde herinneringen en soms ook irritaties. Het is moeilijk in een hokje te passen, en misschien is dat wel waarom er zo weinig over geschreven wordt.
Er zijn een paar dingen die onderzoekers tot nu toe ontdekt hebben:
Het is belangrijk om te weten dat jouw rouw net zo belangrijk is als die van een ander die je broer of zus mist. Het is geen bijzaak. Het mag groot voelen en het mag tijd kosten, zo lang als jij nodig hebt. Misschien helpt het om je verhaal te delen, met iemand die je vertrouwt of met mensen die hetzelfde hebben meegemaakt. Of misschien schrijf je liever, of zoek je een plek waar je even stil kunt zijn met je herinneringen.
Wij vinden dat meer onderzoek en aandacht hard nodig is, zodat ook professionals beter begrijpen hoe diep het verlies van een broer of zus kan gaan. Maar intussen kun jij zelf ruimte nemen voor jouw verdriet. Het verlies van je broer of zus is uniek. Het verdient het om gezien en gehoord te worden, door anderen en door jezelf.
Je mist je broer of zus nog steeds, maar het verlies overheerst niet langer alles in je leven. Dit moment is een keerpunt.
Het verliezen van een broer of zus is een rouw waar weinig over gesproken wordt. Als het je overkomt, merk je misschien hoe stil het blijft. Niet omdat het niets betekent – integendeel – maar omdat we simpelweg niet gewend zijn om het erover te hebben.
Wil je wat zeggen bij het afscheid van je broer of zus. Durf je het aan? En wát ga je dan zeggen? Je hebt ongetwijfeld zoveel herinneringen en zoveel te vertellen over je broer of zus. Waar begin je?
Als je broer of zus overlijdt komt er veel op je af. Naast alle emoties en verdriet heb je zakelijk ook veel te regelen. De kans is dan ook groot dat je met vragen zit. Bijvoorbeeld over de erfenis. Het zijn niet de leukste onderwerpen om kort na het overlijden mee bezig te zijn. Maar het is wel belangrijk dat het goed geregeld wordt.
Wanneer je broer of zus overlijdt sta je ineens voor heel veel vragen, waar je waarschijnlijk nog nooit over nagedacht hebt. We weten uit ervaring dat er ontzettend veel op je af komt. Een wirwar aan emoties en in die roes moet er intussen ook nog van alles geregeld worden.
Er bestaan geen vaste protocollen en behandelplannen voor rouwbegeleiding. Een algemeen beeld geven over rouwtherapie is daarom lastig. We vragen verlies- en rouwbegeleider Janet Molewijk hoe zij rouwenden begeleidt, waaronder ook broers en zussen.
Er is geen enige juiste manier om je verdriet te verwerken. En er is geen bepaalde tijd waarin je verdriet 'mag voelen'. Dat is helemaal jouw weg. Deze tips kunnen je onderweg helpen tijdens jouw rouwproces.
"Ik wil blijven praten over mijn broer! Voor anderen is het klaar. Voor mij nooit."
"Ik vind het fijn om de verhalen van andere broers en zussen te lezen. Zo herkenbaar!"
"Na de dood van mijn zus leek het alsof ik in een soort eigen bubbel leefde. Ken je dat?"