Terwijl, als je erover nadenkt, bijna iedereen een broer of zus heeft. Hoe kan het dan dat er zo weinig aandacht is voor dit verlies?
Misschien voelt het alsof je op een eiland staat. Want hoe leg je uit wat een broer of zus voor je betekent? Jullie zijn samen opgegroeid, hebben dezelfde ouders, dezelfde verhalen. Zelfs als jullie heel verschillend zijn, blijft er die gedeelde basis. Een broer of zus kent jou op een manier die niemand anders doet. En als die ene persoon er ineens niet meer is, voelt het alsof een stukje van jouzelf wegvalt.
Je rouwt niet alleen om wie je broer of zus was, maar ook om wat jullie samen hadden. De inside jokes, de onuitgesproken afspraken, de kleine dingen die alleen jullie begrepen. Je mist misschien ook wat nog had kunnen zijn. De telefoontjes die niet meer komen, de toekomstige herinneringen die nooit gemaakt zullen worden. Het is een rouw die zowel groot als klein voelt, en dat maakt het juist zo verwarrend.
Wat het extra moeilijk maakt, is dat de aandacht vaak naar anderen gaat. Naar je ouders, bijvoorbeeld, of naar de partner en kinderen van je broer of zus. En dat is logisch – hun verlies is ook immens. Maar dat maakt jouw verdriet niet minder echt. Het stille verdriet dat je draagt, verdient erkenning. Het mag er zijn, met al zijn lagen en nuances. Het kan voelen alsof je je verdriet moet verstoppen, alsof je geen “recht” hebt om zo intens te rouwen. Maar niets is minder waar.
Jij mag rouwen. Jij mag huilen om alles wat je kwijt bent. Jij mag boos zijn, verward, of zelfs opgelucht – hoe dubbel dat gevoel ook kan zijn. Want rouwen is nooit zwart-wit. Het is een warboel van emoties die elkaar in rap tempo afwisselen. En dat mag.
Dus neem je ruimte. Neem de tijd en plek die jij nodig hebt om dit verlies te voelen en te verwerken. Deel je verhaal met iemand die je vertrouwt. Schrijf het van je af, als dat helpt. Want jouw verdriet mag er zijn. Het verlies van je broer of zus is groot en verdient net zoveel aandacht als elk ander verlies.
Misschien vind je het moeilijk om woorden te vinden voor wat je voelt. Dat hoeft ook niet altijd. Soms is het al genoeg om stil te staan bij het feit dat jij rouwt. En dat dat mag. Dat is jouw manier van laten zien hoeveel je broer of zus voor je betekende. En dat is meer dan genoeg.
Je mist je broer of zus nog steeds, maar het verlies overheerst niet langer alles in je leven. Dit moment is een keerpunt.
Is het jou ook opgevallen? Over het verliezen van een broer of zus wordt nauwelijks gesproken. Zelfs in de professionele rouwwereld is er weinig aandacht voor.
Wil je wat zeggen bij het afscheid van je broer of zus. Durf je het aan? En wát ga je dan zeggen? Je hebt ongetwijfeld zoveel herinneringen en zoveel te vertellen over je broer of zus. Waar begin je?
Als je broer of zus overlijdt komt er veel op je af. Naast alle emoties en verdriet heb je zakelijk ook veel te regelen. De kans is dan ook groot dat je met vragen zit. Bijvoorbeeld over de erfenis. Het zijn niet de leukste onderwerpen om kort na het overlijden mee bezig te zijn. Maar het is wel belangrijk dat het goed geregeld wordt.
Wanneer je broer of zus overlijdt sta je ineens voor heel veel vragen, waar je waarschijnlijk nog nooit over nagedacht hebt. We weten uit ervaring dat er ontzettend veel op je af komt. Een wirwar aan emoties en in die roes moet er intussen ook nog van alles geregeld worden.
Er bestaan geen vaste protocollen en behandelplannen voor rouwbegeleiding. Een algemeen beeld geven over rouwtherapie is daarom lastig. We vragen verlies- en rouwbegeleider Janet Molewijk hoe zij rouwenden begeleidt, waaronder ook broers en zussen.
Er is geen enige juiste manier om je verdriet te verwerken. En er is geen bepaalde tijd waarin je verdriet 'mag voelen'. Dat is helemaal jouw weg. Deze tips kunnen je onderweg helpen tijdens jouw rouwproces.
"Ik wil blijven praten over mijn broer! Voor anderen is het klaar. Voor mij nooit."
"Ik vind het fijn om de verhalen van andere broers en zussen te lezen. Zo herkenbaar!"
"Na de dood van mijn zus leek het alsof ik in een soort eigen bubbel leefde. Ken je dat?"